Tên di sản : Nghè My Du
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 3332/QĐ-UBND
Giới thiệu
Nghè My Du nằm trên khuôn viên thửa đất số 85 và 86 với diện tích 689m2. Nghè quay về hướng Tây trên một khu đất bằng phẳng, cao và thoáng đãng. Phía tây giáp thửa số 87/196; phía Đông giáp thửa 84/47; phía Bắc giáp sông Trà Giang (một nhánh sông cổ thuộc hệ thống sông Lạch Trường, nối tới phủ lỵ Văn Lộc của tỉnh Thanh Hoá thời Lý; phía Nam giáp đường liên xã. Nghè My Du nằm ở vị trí gần sông, gần đường giao thông, vì thế rất thuận lợi trong việc sinh hoạt của bà con nhân dân địa phương và du khách đến thăm viếng di tích.
Về quy mô cấu trúc:
Nghè My Du nằm trên một khu đất bằng phẳng, quay về hướng tây với tổng diện tích 689m2. Toàn bộ khu di tích được bố trí hài hoà. Từ ngoài đường vào là cổng nghè, đi qua cổng là sân, bức bình phong được đặt ngay giữa sân trước nhà tiền đường, qua sân là nhà tiền đường có diện tích gần 80m2, phía sau nhà tiền đường là hai gian nhà giải vũ hai bên, trong cùng là hậu cung có diện tích 17m2. Toàn bộ khu di tích nằm trong một khuôn viên bởi hệ thống tường rào bao quanh. Như vậy, đây là một khu di tích được bố trí cấu trúc với quy mô rất hài hoà giữa không gian và kết cấu của nghè.
Nhà tiền đường mới được xây dựng năm 2004, gồm 5 gian xây bằng bê tông giả gỗ nhưng được làm theo thức kiến trúc cổ truyền. Nhìn từ ngoài vào, chúng ta cảm nhận ngôi nhà tuy không lớn nhưng vẫn uy nghiêm.
Về kích thước: Chiều dài nhà 11,9m x rộng 6,65m.
Gian thứ nhất bằng gian thứ 5 có diện tích là 2,20m x 6,65m.
Gian thứ 2 bằng gian thứ 4 có diện tích là 2,45 m x 6,65m.
Gian thứ 3 (gian giữa) có diện tích là 2,6m.
Nhà tiền đường gồm có 3 cửa trước bằng nhau, rộng 1,7m được xây kiểu cuốn vòm, ở 4 trụ cửa được đắp hai đôi câu đối bằng chữ Hán, nội dung:
“Bang bạc lưỡng gian linh đắc nhất
Hinh hương vạn cổ phẩm vô song”
Tạm dịch:
Nơi thờ phụng linh thiêng bậc nhất
Toả khói hương muôn thuở vô song
Phiên âm:
“Nhị khí lương năng phân tạo hoá
Nhất tâm thành kính tạo càn khôn”
Tạm dịch:
Nhị khí âm dương phân tạo hoá
Đồng làng thành kính tạo càn khôn.
Hậu cung mới được tôn tạo lại năm 1997 ở phía sau nhà tiền đường.
Nhà gồm 2 gian được kết cấu theo chiều dọc; kích thước: chiều dài 5,4m, chiều rộng 3,2m. Vì kèo làm bằng gỗ, được bào trơn đóng bén rất đơn giản, xung quanh xây tường bít đốc. Rui mè bằng luồng, mái lợp ngói liệt và ngói vẩy. Phần mái được đắp lưỡng long chầu nguyệt, ở dưới là bức đại tự “Tối linh từ”.
Phía trong nhà hậu cung, ở chính giữa được đắp một bệ thờ, trên bệ thờ là đặt long ngai, ảnh thần Độc Cước, bát hương và một số đồ thờ khác. Tuy không được trang trí cầu kỳ, nhưng vẫn tạo nên sự tôn nghiêm và trang trọng cần có của một nơi thờ cúng.
Phía trước hậu cung là hai nhà tả vu, hữu vu, là nơi sắm lễ của bà con đến dâng hương tại nghè vào các ngày tuần, tiết. Nhà được xây bằng gạch không có cột, rui mè bằng luồng, mái lợp ngói mũi, nền lát bằng gạch bát. Diện tích hai nhà bằng nhau với chiều dài 2,5m x rộng 3,75m.
Hiện vật trong di tích:
Nghè My Du còn lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị:
Bát hương sứ: 02 (cũ); Ngai thờ: 02 (mới); Mâm bồng: 01 (mới); Kiếm thờ: 02 đôi (mới); 01 đôi (cũ); Bát bửu: 01 đôi (cũ); Khay mịch gỗ: 03 (cũ); 02 mới; Nậm rượu gỗ: 03 (cũ); 6 (mới); Giá + chuông: 01 (cũ); Đài rượu gỗ: 03 (mới); 3 (cũ); Lục bình Sứ: 04 (mới); Ống hương gỗ: 02 (cũ); 2 (mới); Cây đèn gỗ: 02 (cũ); 6 (mới); Hương án: 01 (mới); Giá chúc văn: 01 (mới); Hạc gỗ: 03 (mới) ; Bát hương sứ: 01 (mới); Roi trúc: 01 (cũ); Lư hương đồng: 01 (mới); Chén sứ: 03 (cũ); Đài rượu đồng: 6 (cũ); Đỉnh đồng: 01 (cũ); Cơi gỗ: 01 (cũ); Hạc đồng: 02 (mới); Hòm sắc: 02 (cũ); 02 (mới); Lộng: 01 (mới); Tàn: 01 (mới); Đại tự: 01 (mới); Cây nến đồng: 01 (cũ); Bát hương đá: 02 (cũ); 01 sắc phong thời Cảnh Hưng phong cho Độc Cước Sơn Tiêu; 02 sắc phong thời Thiệu Trị phong cho Độc Cước Sơn Tiêu; 02 sắc phong thời Tự Đức phong cho Độc Cước Sơn Tiêu; 01 sắc phong thời Khải Định phong cho Độc Cước Sơn Tiêu; 01 sắc phong thời Minh Mệnh phong cho Độc Cước Sơn Tiêu; 01 sắc phong thời Duy Tân phong cho Độc Cước Sơn Tiêu; 01 sắc phong thời Đồng Khánh phong cho Độc Cước Sơn Tiêu; 01 sắc thời Khải Định phong cho Quế Hoa Công chúa; 01 sắc thời Thiệu Trị phong cho Quế Hoa Công chúa....Và nhiều hiện vật rất có giá trị.